Ο εορτασμός στις 5 Ιουνίου της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος ξεκίνησε από το 1972 αλλά η  αναγκαιότητα της ισόρροπης διασύνδεσης οικονομίας-περιβάλλοντος δεν ήταν προφανής, αντιθέτως μάλιστα θεωρούνταν αυταπόδεικτα σχέση ανταγωνιστική και επιζήμια. Σήμερα διατυπώνεται πλέον ανοικτά η άποψη ότι πραγματική και βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί να επέλθει μόνο συνδεόμενη  με την αειφορία των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος. Με την ευκαιρία του φετινού εορτασμού της  Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος η ¨Ενωση Ελλήνων Χημικών επιθυμεί να θίξει 2 ζητήματα άμεσα συνδεόμενα τόσο με την ανάγκη διαφύλαξης της αειφορίας, όσο και με την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Περιβαλλοντικός Έλεγχος και η εθνική εργαστηριακή υποδομή

Η αποκάλυψη των προβλημάτων της αλόγιστης ανάπτυξης του βιοτεχνικού και αγροτικού τομέα σε περιοχές της Ελλάδος προήλθε από τυχαία γεγονότα και όταν το πρόβλημα είχε φτάσει είτε στις βρύσες των κατοίκων ή ήταν εμφανές οπτικά στη χλωρίδα και στην πανίδα. Παρά την ύπαρξη της νομοθεσίας και του κανονιστικού πλαισίου το πλαίσιο στο οποίο γίνονται έλεγχοι και τηρούνται δεδομένα, ούτε μόνιμη και σαφή μορφή έχει ούτε φαίνεται να είναι αποτελεσματικό. Οι εργαστηριακές υποδομές για τον έλεγχο του περιβάλλοντος στην Ελλάδα δεν είναι σαφείς και συγκεκριμένες και αυτό δεν επιτρέπει ούτε τη συλλογή δεδομένων και την τήρηση αξιόπιστων περιβαλλοντικών δεικτών αλλά ούτε και την ανάπτυξη των εργαλείων ελέγχου (από επίσημους φορείς) και αυτοελέγχου (από εργαστήρια α’ και β΄μέρους).

Με δεδομένη και την ανάγκη ορθολογισμού των δημοσίων δαπανών αλλά και την  ύπαρξη πολλών εργαστηριακών υποδομών ανά τη χώρα που υπολειτουργούν, πιστεύουμε ότι μια προσπάθεια συντονισμού, συγχώνευσης, συνένωσης και εξειδίκευσης των πολυπληθών εργαστηριακών δομών στο τομέα του περιβάλλοντος αλλά και των τροφίμων, του ελέγχου της αγοράς θα μείωνε το κόστος των ελέγχων, θα αξιοποιούσε το υπάρχον επιστημονικό προσωπικό και τον εξοπλισμό  και θα αύξανε την αποτελεσματικότητα των ελέγχων. Επειδή στην περίπτωση του περιβαλλοντικού ελέγχου η μεγαλύτερη σημασία στην εγκυρότητα και αντιπροσωπευτικότητα των αποτελεσμάτων έγκειται στη δειγματοληψία, πολλή οργανωτική και συντονιστική δουλειά πρέπει να γίνει στο θέμα αυτό και στα προγράμματα  ελέγχου. Πέρα από τις κρατικές εργαστηριακές δομές, η ύπαρξη ανά τη χώρα πολλών ιδιωτικών εργαστηρίων αλλά και πανεπιστημιακών εξασφαλίζει τόσο τη συμπλήρωση των απαραίτητων πόρων όσο και τη συνδρομή στον αυτοέλεγχο. Η δυσκολία στην εύρεση πόρων δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία στην ανάγκη επιτελικού συντονισμού και αξιοποίησης υποδομών για τις οποίες πληρώνει φόρους ο Έλληνας πολίτης και έχουν επενδυθεί πόροι από ευρωπαϊκά προγράμματα τα προηγούμενα χρόνια. Η ΕΕΧ και οι ανα περιφέρεια δομές της μπορούν να συνδράμουν τεχνικά και επιστημονικά στην εκμετάλλευση των εργαστηριακών δικτύων.

Η συμβολή της ανάπτυξης των πράσινων επαγγελμάτων στη διασφάλιση υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος

Στο χώρο της αγοράς εργασίας η ενίσχυση και  ανάπτυξη των πράσινων επαγγελμάτων μπορεί να επιφέρει αλλαγές, οι οποίες θα οδηγήσουν στη δημιουργία ενός συνολικότερα υγιούς εργασιακού υπόβαθρου. Ως πράσινο επάγγελμα νοείται κάθε θέση εργασίας σε όλους τους τομείς της οικονομίας που συμβάλλει ουσιαστικά στη διατήρηση ή αποκατάσταση της ποιότητας του περιβάλλοντος και μειώνει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των επιχειρήσεων και οικονομικών τομέων. Όμως, η θέση αυτή πρέπει, περαιτέρω, να θεωρείται καλή θέση εργασίας, να παρέχει καλό μισθό και πρωτίστως να κατοχυρώνει τα δικαιώματα του εργαζομένου και τις ασφαλείς συνθήκες εργασίας του. Προκύπτει, συνεπώς, η άμεση διασύνδεση περιβάλλοντος και εργασιακών δικαιωμάτων, περιβάλλοντος και ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Διότι, αν εκ πρώτης όψεως πρόκειται περί διαφορετικών αντικειμένων, η προσέγγιση δεν μπορεί να περιλαμβάνει παρά τις βέλτιστες πρακτικές σε όλους τους τομείς, καθώς απαιτείται η σύμπραξη και η συναίνεση όλων των ενδιαφερομένων μερών (κράτος, κοινωνία, οικονομία).

Η Στρατηγική της Λισσαβόνας και η σύγχρονη κοινωνική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αποτυπώσει ως κεντρικό στόχο της κοινωνικής διάστασης της  αειφορίας την  «Αειφόρο Απασχολησιμότητα». Οι οικονομίες των χωρών της Ε.Ε., στις οποίες σήμερα σημειώνεται  «υποχρησιμοποίηση» των εργασιακών και «υπερκατανάλωση» των περιβαλλοντικών πόρων, στρέφονται σταδιακά προς το στόχο της εξασφάλισης αειφόρου ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις και παράλληλα απασχόλησης και απασχολησιμότητας για τους ανέργους ή και τους εργαζόμενους. Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, τα «πράσινα επαγγέλματα» και ο κοινωνικός τομέας είναι οι πιο δυναμικοί τομείς που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας.

Γενικότερα, υπάρχει μια αισιόδοξη προοπτική μέσα από την οικοδόμηση του μέλλοντος πάνω στην αειφόρο ανάπτυξη, με την οποία θα ξεκλειδωθούν μία σειρά δυναμικών και αισιόδοξων δυνατοτήτων για την κοινωνία ευρύτερα.