Συνεντεύξεις-Ομιλίες 21/6/2005

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΧΗΜΕΙΑ

του Δρ. Μιχάλη Χάλαρη, Προέδρου της Ένωσης Ελλήνων ΧημικώνΓια πολλές δεκαετίες, η βασική επιδίωξη των κοινωνιών ήταν η ανάπτυξη. Από την Διάσκεψη του Ρίο και έπειτα, η ιδέα της βιώσιμης ανάπτυξης αναγνωρίστηκε από όλους. Σήμερα, η βιωσιμότητα - παρά τους πολλούς σχολαστικούς ορισμούς και ερμηνείες της - ολοένα και εδραιώνεται σαν ιδέα και πράξη, όσο ολοένα και περισσότεροι πολίτες, κοινότητες, πολιτείες και διεθνείς οργανισμοί αναγνωρίζουν σ΄ αυτήν το επόμενο μεγάλο κάλεσμα της εποχής μας. Η βιωσιμότητα και οι τρόποι για την επίτευξη της απαιτούν, εκτός από τη δημιουργία έργων υποδομής, την ευαισθητοποίηση των πολιτών και τη διαμόρφωση στάσης κοινωνικής ευθύνης.

Η ΕΕΧ εργαζόμενη προς αυτή την κατεύθυνση, υιοθετεί την Πράσινη Χημεία και συστήνει το ελληνικό δίκτυο αυτής φιλοδοξώντας έτσι να ενισχυθεί η διάδοση των περιβαλλοντικών πληροφοριών και η διεύρυνση της δυνατότητας της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στη Φιλοσοφία της Πράσινης Χημείας και να δειχθεί ότι είναι βασικός παράγοντας για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Ένας άλλος λόγος είναι ότι η πλειονότητα των απειλών για καταστροφή του Περιβάλλοντος και κυρίως αυτές που σχετίζονται με τη χημική ρύπανση του, προέρχονται από υλικά που παράγει, χρησιμοποιεί ή χειρίζεται ο Χημικός. Η ταύτιση, που γίνεται από το ευρύ κοινό, του Χημικού με τη Χημική Βιομηχανία κύρια &, 8211; της οποίας η συμβολή στη ρύπανση του περιβάλλοντος είναι σημαντική &, 8211; έχει σίγουρα επηρεάσει την κοινωνική εικόνα του Χημικού. Ο Χημικός είναι ίσως ο μοναδικός που γνωρίζει τη σημασία της χρήσης των Χημικών ουσιών αλλά και της σημαντικής τους δράσης και γι&, 8217; αυτό πιστεύω, η προσφορά του στην ανάπτυξη της τεχνολογίας αντιρύπανσης και στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης είναι δυνητικά πολύ μεγάλη.Οι Βασικοί λόγοι που εμφανίζεται σήμερα η Πράσινη Χημεία ενώ οι επιδράσεις των Χημικών προϊόντων στο περιβάλλον και στο άνθρωπο είναι γνωστές εδώ και πολλά χρόνια οφείλεται στο ότι σήμερα οι χημικοί έχουν τη γνώση ώστε να σχεδιάζουν χημικές ενώσεις και χημικές παραγωγικές διεργασίες οι οποίες είναι λίγο ή καθόλου επικίνδυνες στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον ως αποτέλεσμα της συνεχώς αυξανόμενης ικανότητα των χημικών να διαχειρίζονται εκλεκτικά και επιτυχώς τις χημικές ενώσεις σε μοριακό επίπεδο και να δημιουργούν τις κατάλληλες μη-τοξικές ενώσεις που χρειαζόμαστε. Επίσης γνωρίζουν και διαχειρίζονται την τοξικότητα ως αποτέλεσμα της νέας γνώση για το τι είναι επικίνδυνο και τι ακίνδυνο. Ακόμη το συνεχώς αυξανόμενο υψηλό κόστος της χρήσης και διάθεσης επικίνδυνων ουσιών από τους χρήστες τους είναι ισχυρό κίνητρο.Η Πράσινη Χημεία δημιουργεί καινοτομίες τις οποίες πρέπει να εκμεταλλευθεί η Πράσινη Χημική Τεχνολογία δίνοντας έξυπνες λύσεις τις οποίες θα υιοθετήσει η βιομηχανία για την παραγωγή χημικών προϊόντων με Καθαρή Τεχνολογία που σημαίνει μείωση της ρύπανσης, αύξηση της ασφάλειας και αποδοχή από την κοινωνία. Η Πράσινη Χημεία είναι ελκυστική στην βιομηχανία για τρεις βασικούς λόγους:-Μειώνει τα απόβλητα -Δίνει μη-τοξικά παραπροϊόντα-Μειώνει το κόστοςΗ Χημική Βιομηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α. έχει υιοθετήσει την μεθοδολογία της Πράσινης Χημείας, την έχει εντάξει στην Έρευνα και Ανάπτυξη και σήμερα παράγονται «πράσινα» προϊόντα με μεγάλη ετήσια παραγωγή.Βιομηχανικές εφαρμογές Πράσινης Χημείας.Ο μέσος όρος ζωής του ανθρώπου στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν 45 έτη σήμερα ο μέσος όρος ζωής είναι 80 έτη ένα γεγονός στο οποίο η συμβολή της χημείας είναι τεράστια συμμετέχοντες με το σχεδιασμό και τη σύνθεση φαρμάκων. Η βιομηχανία των φαρμάκων μπορεί να θεωρηθεί από τις πλέον ρυπογόνες καθόσον για κάθε χιλιόγραμμο παραγόμενου φαρμάκου παράγονται από 50-250 χιλιόγραμμα αποβλήτων έτσι η Πράσινη Χημεία ήταν και είναι μία πρόκληση για τη φαρμακοβιομηχανία. Το 1992 η BHC παρασκευάζει το Ibubrofen (Advil, Nurofen κ.ά. ) με βάση τις αρχές της Πράσινης Χημείας μειώνοντας τα απόβλητα κατά 94% σε σχέση με τη προηγούμενη μέθοδο παραγωγής από την εταιρία BOOTS. Το φάρμακο για τη κατάθλιψη Sertraline (Zoloft), επανασχεδιάζοντας τη σύνθεσή του σύμφωνα με τις αρχές της Πράσινης Χημείας, παράγεται με εξοικονόμηση 140 τόνων/έτος TiCl4, 150 τόνων/έτος διαλύματος 50% υδροξειδίου του νατρίου και ταυτόχρονα μειώνονται τα απόβλητα διαλύματος 35% υδροχλωρικού οξέος κατά 150 τόνους/έτος και του οξειδίου του τιτανίου κατά 440 τόνους/έτος.Οι διαλύτες είναι το βασικό συστατικό μιας χημικής αντίδρασης, χρησιμοποιείται σε πολλή μεγάλη αναλογία σε σχέση με τα αντιδρώντα, σε όλα τα στάδια της παραγωγής και μετά το πέρας της αντίδρασης απομακρύνονται και αποτελούν τον κύριο όγκο των αποβλήτων τα οποία συνήθως είναι τοξικά. Η Πράσινη Χημεία προτείνει και χρησιμοποιεί «Αντιδράσεις χωρίς διαλύτη ή διαλύτες που είναι μη-τοξικοί και επαναχρησιμοποιούνται όπως το νερό, υπερκρίσιμοι διαλύτες, ιονικοί διαλύτες κ.α.». Για παράδειγμα, οι πτητικοί οργανικοί διαλύτες (VOC), χλωριωμένοι διαλύτες, CFC, HCFC αντικαθίστανται από το «υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα», το οποίο ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται, σε εφαρμογές όπως το οικολογικό στεγνό καθάρισμα, καθαρισμός μετάλλων, καθαριστικό στη βιομηχανία ημιαγωγών, στην εκχύλιση φυσικών προϊόντων (καφές χωρίς καφεϊνη, μπαχαρικά και γενικά παραλαβή φυσικών προϊόντων), διογκωτικό του πολυστυρολίου, χρωματογραφία στήλης για λήψη φαρμάκων υψηλής καθαρότητας στη φαρμακοβιομηχανία. Η Πράσινη Χημεία προτείνει και αντικαθιστά στοιχειομετρικές αντιδράσεις με καταλυτικές με αποτέλεσμα τη μείωση των αποβλήτων και τη χρήση ενδιάμεσων τοξικών αντιδραστηρίων. Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε τη καταλυτική καύση του φυσικού αερίου η οποία παράγει οξείδια του αζώτου λιγότερα από 1ppm (όριο 10ppm) ενώ η μη καταλυτική καύση παράγει 150-250 ppm. Η υδροκινόνη (καλλυντικά, φωτογραφία, αντιοξειδωτικό) με ετήσια παραγωγή 50.000 τόνων παρασκευάζεται σε ένα στάδιο με καταλύτη Ζεόλιθο και ένα πράσινο οξειδωτικό το υπεροξείδιο του υδρογόνου και τα απόβλητα μειώνονται κατά 96%. Καταλύτες μετατροπής των αερίων καύσης των αυτοκινήτων. Παραγωγή βιοκαυσίμων (αιθανόλη), το αδιπικό οξύ (βασική πρώτη ύλη για πλαστικά και νάϋλον με ετήσια παραγωγή 5.000.000 τόνοι) παράγεται με βιοκατάλυση από τη γλυκόζη της βιομάζας (ανανεώσιμη πρώτη ύλη). Επίσης στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί η έρευνα σε ένα ανταγωνιστικό πεδίο αιχμής και πιο συγκεκριμένα στο πεδίο της εφαρμοσμένης ομοιογενούς κατάλυσης με σύμπλοκα μετάλλων μετάπτωσης με «καινοτόμους» συναρμοτές του φωσφόρου, οι οποίοι φέρουν επιπρόσθετες ομάδες που συζευγνύονται με το μέταλλο, αυξάνοντας έτσι την καταλυτική τους δράση. Η έρευνα περιλαμβάνει τη σύνθεση, το χαρακτηρισμό και την εφαρμογή των νέων αυτών καταλυτών σε αντιδράσεις υψηλού επιστημονικού και βιομηχανικού ενδιαφέροντος, όπως είναι η αντίδραση της υδροφορμυλίωσης, κατά την οποία φθηνά πετροχημικά προϊόντα (αλκένια) μετατρέπονται σε αλδεΰδες και παράγωγά τους. Οι ενώσεις αυτές χρησιμοποιούνται από χημικές και φαρμακευτικές βιομηχανίες για την παρασκευή πληθώρας προϊόντων, μεταξύ των οποίων πλαστικοποιητές, αγροχημικά και φαρμακευτικά προϊόντα (όπως τα δημοφιλή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ibuprofen και naproxen). Η έρευνα αυτή επεκτείνεται στη σύνθεση νέων χειρόμορφων καταλυτών για την ασύμμετρη σύνθεση. Μεταξύ άλλων, τα φαρμακευτικά προϊόντα συχνά αποτελούνται από χειρόμορφα μόρια (δηλαδή μόρια που εμφανίζονται με δύο μορφές με σχέση ειδώλου - αντικειμένου), η σύνθεση των οποίων μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη χρήση χειρόμορφων καταλυτών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη νέων καταλυτικών συστημάτων, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε ομοιογενείς διεργασίες σε διαλύτες φιλικούς προς το περιβάλλον, διεργασίες που συνιστούν την «πράσινη» κατάλυση. Συγκεκριμένα, συνθέτονται υδατοδιαλυτοί καταλύτες, οι οποίοι έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν καθώς τα προϊόντα της αντίδρασης διαχωρίζονται εύκολα από αυτούς, αφού οι τελευταίοι παραμένουν στην υδατική φάση. Με την τεχνολογία αυτή επιλύονται σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα με την αντικατάσταση των βλαβερών οργανικών διαλυτών από το νερό.Η Πράσινη Χημεία εξοικονομεί ενέργεια με επανασχεδιασμό αντιδράσεων, με τη ανάπτυξη κατάλληλων υλικών για φωτοβολταϊκά στοιχεία που μειώνουν το κόστος της μετατροπής ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική, με την ανάπτυξη κατάλληλων πολυμερών για τις μεμβράνες κελιών υδρογόνου. Νέα λιπάσματα χωρίς επιπτώσεις στο περιβάλλον και φυτοφάρμακα νέας γενιάς «φιλικών στο περιβάλλον». Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα είναι η κατασκευή, από τη συνεργασία 12 βιομηχανιών, μιας πλαστικής σακούλα "περιορισμένης διάρκειας ζωής", η οποία ονομάζεται Neosac, με σκοπό να απαντήσουν έτσι στις επικρίσεις για την εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος, που προκαλούν οι πλαστικές σακούλες. Η σύνθεση της Neosac συνδυάζει το πολυαιθυλένιο (PE) με μια πρόσθετη ύλη, που επιτρέπει τη μετατροπή του πολυαιθυλενίου σε υλικό, που διασπάται στη φύση. Η Neosac έχει τη δυνατότητα να διασπάται πλήρως, αν βρεθεί ελεύθερη στη φύση, καθώς το φως, το οξυγόνο και η ζέστη την υποβάλλουν σε μία φωτοχημική διαδικασία, που επιφέρει τη διάσπασή της. Η διαδικασία διάλυσης δεν παράγει παρά νερό, CO2 και βιομάζα, άρα καμία ουσία, που να ρυπαίνει το έδαφος και να επηρεάζει την ανάπτυξη των φυτών και την πανίδα. Όταν φυλάσσεται μακριά από το φυσικό φως, χρειάζεται από ένα μέχρι τρία χρόνια για να αποσυντεθεί, σε βαθμό, που δεν είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Το νέο οικολογικό προϊόν κοστίζει 25%-30% περισσότερο από την κλασική πλαστική σακούλα και η κυκλοφορία του έχει ήδη αρχίσει από καταστήματα και μεγάλα εμπορικά κέντρα στη Γαλλία κυρίως. Με βάση τα παραπάνω παραδείγματα είναι ορατό ότι η Πράσινη Χημεία είναι βασικός παράγοντας της Βιώσιμης Ανάπτυξης και τα οφέλη από την υιοθέτησης της για την οικονομία, εκτός αυτών για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, είναι ότι:-Η Βιομηχανία ρυπαίνει λιγότερο το περιβάλλον.-Βελτιώνει την εικόνα της Βιομηχανίας στην κοινωνία.-Η βιομηχανία έχει οικονομικά οφέλη-Η βιομηχανία συμμετέχει ουσιαστικά στη Βιώσιμη Ανάπτυξη-Η υιοθέτηση της Πράσινης Χημείας δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.

Ακολουθήστε μας

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

« Απρίλιος 2024 »
Δευ Τρί Τετ Πέμ Παρ Σάβ Κυρ
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30